کلمات کلیدی

سبک زندگی سواداموزی

نهضتی مقدس

مراقب افت تحصیلی باشید

فنون ‌‌تر و خشک کردن دانش‌آموزان

مبانی اعتقادی فرهنگ و مدیریت جهادی

چرا فرهنگ مهم‌تر از اقتصاد است؟

باسوادتر و کتاب خوان تر شده ایم

سوادآموزی انقلابی برای دانستن

ابلاغ سیاست‌های کلی «علم و فناوری»

نهضت سوادآموزی ادامه دارد؟

شبکه های اجتماعی بختکی بر افکار

نقش و جایگاه معلم درایجاد وتقویت فرهنگ اسلامی در مدارس

آیات و روایات متناسب

روز سوادآموزی

تاریخی فرمان حضرت امام (ره) مبنی بر تشکیل نهضت سواد آموزی

ارزیابی برنامه‌های سوادآموزی پس از پیروزی انقلاب اسلامی

تحلیل کیفی سوادآموزی در ایران در پیش از انقلاب اسلامی

تاریخ باسوادی در ایران

جنگ روانی از منظر قرآن و سیره نبوی

نصیحت لقمان به فرزند خود :مناظره ی زبان و اندامها

روش‌های سوادآموزی در زبان فارسی در پایهٔ اول ابتدائی

تاریخچه-سواد-آموزی-

وضع مدارس در آغاز جنبش مشروطه:

رهبری ودغدغه سواد آموزی

سوادوآموزش...

سواد آموزی و آموزش عالی

سوادآموزی گام دانایی

نهضت

سوادآموزی ماندگار در کلام رهبر

عطش آموزش...

اندیشه های فرهنگی مقام معظم رهبری مجموعه ای از پارامتر های نهفته در فرهنگ ایرانی و اسلامی جامعه ایران را نشان می دهد.


در آمد:


برنامه ریزی و اجرای سیاست های مناسب برای حوزه های گوناگون سیاسی و اجتماعی در چارچوب نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران تنها با لحاظ کردن اهداف و آرمان های واقعی نهفته در ارزش های والای انقلاب اسلامی ممکن خواهد بود. ارزش های بی بدیلی که از یک سو در کلام و عمل رهبر کبیر انقلاب و از طرف دیگر در اندیشه های مقام معظم رهبری به صورت کلی منسجم و یک پارچه وجود دارند. در واقع سیاست گذاری در چارچوب قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تنها با در نظر گرفتن اصول اساسی حاکم بر این دو منبع عظیم و گرانقدر است که می تواند مفید واقع شود و مردم و نظام مقدس اسلامی را هر روز در مسیر های جدید ترقی و منازل استوار توسعه پایدار به پیش راند.


پر واضح است که اندیشه مقام معظم رهبری بعنوان یک کل منسجم و واحد در افق های بلند مدت خود نقاط روشنی را دنبال می کند. خطابه ها و تذکراتی که ایشان هر بار متناسب با شرایط و مقتضیات سیاسی- اجتماعی برای هدایت دولت مردان نظام در راستای اجرای وظایف قانونی شان در دوره های متفاوت زمانی ایراد کرده اند هرکدام بخش های متنوع این کل منسجم را نشان می دهند. 


یکی از مهم تر‌ین بخش های اندیشه مقام معظم رهبری وجوه فرهنگی این کل منسجم و واحد است.


توجه مقام معظم رهبری به فرهنگ در ارتباط مستقیم با ارزش ها و آرمان های اصلی پدید آورنده انقلاب اسلامی است. ارزش هایی برآمده از فرهنگ ایرانی- اسلامی جامعه ایرانی که در نهایت به دنبال آفرینش زندگی سربلند ملی متناسب با خواست های دینی مردم مسلمان ایران است. 


بررسی وجوه گسترده و متنوع اندیشه های فرهنگی مقام معظم رهبری از دو مسیر ممکن است. از طرفی بخش عمده ای از اندیشه های فرهنگی رهبر معظم انقلاب اسلامی از مجرای شورای عالی انقلاب فرهنگی و تحت نظارت شخص ایشان تئوریزه و در برنامه ریزی های کلان نظام مقدس اسلامی لحاظ می شوند، و از طرف دیگر توسط شخص ایشان و به مناسبت های مختلف در سخنرانی های گوناگون بیان می گردند.


این نوشتار در دو سطح به بررسی مقوله فرهنگ در اندیشه رهبری می پردازد:


- رویکرد رهبر معظم انقلاب به فرهنگ و تعریف آن از منظر رهبری


- رویکرد رهبر معظم انقلاب به فرهنگ شهری و نگاه فرهنگی ایشان به شهر


(1) فرهنگ در اندیشه مقام معظم رهبری


بررسی انقلاب اسلامی از جنبه های مختلف امکان پذیر است. در این میان فرهنگ در کنار دیگر عوامل اجتماعی از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. این بخش از نوشتار حاضر تلاشی است برای بررسی ایده های فرهنگی مقام معظم رهبری از منظری کلی. ایده هایی که در چارچوب اصول اساسی دین مبین اسلام و به زبان الزامات اجتماعی روزگار ما توسط مقام معظم رهبری تعریف شده اند.


برای بررسی دقیق تر اندیشه های فرهنگی مقام معظم رهبری سعی می کنیم تا مبحث حاضر را به دو بخش 1. فرهنگ و اهمیت مواضع فرهنگی و 2. رابطه حکومت و فرهنگ دنبال کنیم:


1-1.فرهنگ و اهمیت موضوع های فرهنگی در اندیشه و کلام مقام معظم رهبری


اندیشه های فرهنگی مقام معظم رهبری مجموعه ای از پارامتر های نهفته در فرهنگ ایرانی و اسلامی جامعه ایران را نشان می دهد. 


ایشان در تعریف فرهنگ و مسائل فرهنگی با اشاره به مقوله کلیدی مهندسی فرهنگی می فرمایند: « فرهنگ یک سیستم است و دارای انواع و اجزائی است و مهندسی فرهنگ به عنوان یک مهندسی سیستم باید انجام پذیرد. فرهنگ یک جامعه، اساس هویت آن جامعه است... در مهندسی فرهنگ همه انواع فرهنگ باید مهندسی شوند. انواع فرهنگ عبارتند از: فرهنگ ملی، فرهنگ عمومی، فرهنگ تخصصی، فرهنگ سازمانی فرهنگ ملی.» 


در نگاه ایشان فرهنگ از چنان اهمیتی برخوردار است که با سرنوشت اجتماعی ملت ها گره خورده است. این مسئله نشان گر اهمیت فرهنگ در اندیشه رهبر معظم انقلاب است: « فرهنگ به عنوان شکل‌دهندة به ذهن و رفتار عمومی جامعه است. اندیشیدن و تصمیم‌گیری جامعه بر اساس فرهنگی است که بر ذهن آنها حاکم است.در داخل کشور، چیزهایی که در فرهنگ عمومی، ضعیف است، یا جایش کم است، کدام است؟یکی از آنها انضباط است دیگری اعتماد به نفس ملی واعتزاز ملی است مورد بعدی، قانون‌پذیری است.مقوله بعدی، تدین و دین‌باوری است.» 


2-1. رابطه حکومت و فرهنگ در اندیشه و کلام مقام معظم رهبری


دولت به عنوان تاثیر گذار ترین نهاد سیاسی در جامعه وظایفی را نسبت به مسائل فرهنگی دارد که سعی می کنیم نکاتی را که در این زمینه مورد تاکید و توجه مقام معظم رهبری است بیان نماییم:


آن چه از مجموعه بیانات مقام معظم رهبری در حوزه مسائل مربوط به دولت برمی‌آید اهمیت نقش دولت بعنوان یک دستگاه حمایت کننده در مسائل اجتماعی است. 


از این منظر ایشان در حوزه فرهنگ نیز به تبیین وظایف حمایتی دولت می پردازند: «آنچه در مقوله فرهنگ بر عهده حکومت است، عبارت است از نظارت هوشمندانه، متفکرانه، آگاهانه، مراقبت از هرزروی نیروها و هرزرویی علف هرزه ها، هدایت جامعه به سمت درست، کمک به رشد و ترقی فرهنگی افراد جامعه. » 


افراط و تفریط در مورد نقش فرهنگی دولت ها آسیب مهمی است که کشورهای مختلف و نظام های سیاسی گوناگون را رنج داده است. حاصل این افراط یا تفریط به ولنگاری یا خشونت گرایی در فرهنگ منجر می شود. در مقابل دیدگاه هایی از این دست اندیشه های مقام معظم رهبری قرار می گیرد که تاکید اصلی شان بر میانه روی هوشمندانه است. در این زمینه ایشان می فرمایند: « ما نه معتقد به ولنگاری و رهاسازی هستیم، که به هرج‌ و مرج خواهد انجامید، نه معتقد به سختگیری شدید، اما معتقد به نظارت، مدیریت، دقت در برنامه‌ریزی و شناخت درست از واقعیات هستیم.» 


از آن جایی که میانه روی یکی از پارامتر های اساسی گفتمان مقام معظم رهبری می باشد نوشته حاضر را با بخشی از بیانات ایشان به پایان می رسانیم که گویای صراحت ایشان در مورد ضرورت در میانه روی فرهنگی است:« ما نمی‌خواهیم با نگاه افراطی به مقوله فرهنگ نگاه کنیم. بایستی نگاه معقول اسلامی را ملاک قرار داد و نوع برخورد با آن را بر طبق ضوابطی که معارف و الگوهای اسلامی به ما نشان می‌دهد تنظیم کرد. برخورد افراطی از دو سو امکان‌پذیر است و تصور می‌شود:


یکی از این طرف که مقوله فرهنگ را مقوله‌یی غیرقابل اداره و غیر قابل مدیریت بدانیم مقوله‌یی رها و خود رو که نباید سر به سرش گذاشت و وارد آن شد.


متأسفانه این تفکر در جاهایی است وعده‌یی طرفدار رها کردن و بی‌اعتنایی و بی‌نظارتی در امر فرهنگ هستند. این تفکر، تفکر درستی نیست و افراطی است.


در مقابل، تفکر افراطی دیگری وجود دارد که آن سختگیری خشن و نظارت کنترل‌آمیز بسیار دقیق است. این تفکر هم به همان اندازه غلط است.


نه می‌شود فرهنگ را در جامعه رها کرد که هر چه پیش آمد، پیش بیاید نه می‌شود آن طور سختگیری‌های غلطی را که نه ممکن است و نه مفید، الگو قرار داد.» 


(2) فرهنگ و زندگی شهری در اندیشه رهبری


ازجمله نکات مورد توجه رهبر معظم انقلاب اسلامی در زمینه مسائل مربوط به فرهنگ مقوله بسیار مهم و تاثیر گذار فرهنگ شهری و مباحث مربوط به اداره امور شهری است. این بخش از اندیشه های مقام معظم رهبری را ذیل دو عنوان الف. ویژگی های شهر اسلامی و ب. ویژگی های مدیر و مدیریت صحیح شهری بررسی خواهیم کرد.


الف. ویژگی های شهر اسلامی


پیش تر اشاره کردیم که افق های اندیشه فرهنگی رهبر عظیم الشان انقلاب اسلامی دربرگیرنده وجوه دو گانه ایرانی و اسلامی فرهنگِ نهفته در تاریخ ایران است. محتوای بیانات ایشان در مورد مسائل مربوط به شهر و فرهنگ شهری تاکید دوباره ای بر ضرورت های توجه به هویت و فرهنگ ایرانی اسلامی – شهروندان در فرم و محتوای شهر است. 


شهر اسلامی در دیدگاه مقام معظم رهبری زیستگاه طبیعی و مدنی مسلمانان است. از این رو بایستی از هر لحاظ تامین کننده نیاز های طبیعی و مدنی ساکنین آن باشد. نیاز های طبیعی هم شامل خواسته های روحی، روانی و زیبایی شناختی انسان ها می شود و هم نیاز های مادی و فیزیولوژیک را در بر می گیرد. در نگاه رهبر معظم انقلاب شهر اسلامی محیطی معتدل بر پایه عدالت اسلامی است که در آن آرامش روحی و روانی مردم توام با حفظ سلامت جسمی و رفاه مادی شهروندان است. در واقع شهر سالم، شهری است که در آن مردم از هر لحاظ احساس امنیت می کنند و تلاش مسولان شهری در آن معطوف به تقلیل آلام مردم و رفع دغدغه های ایشان است. لازمه رسیدن به شهر اسلامی، رعایت صحیح تمام شرایطی است که اسلام برای زندگی مومنانه توام با رفاه و آسایش مردم در نظر گرفته است. 


اجرای این اصول اسلامی نیازمند مدیریت صحیح و هوشمندانه و به دور از هرگونه افراط و تفریط است. رهبر معظم انقلاب مسولان را به طراحی شهر آرمانی اسلامی و تلاش در جهت تحقق کامل آن را فرا می خوانند. بنای شهر آرمانی اسلامی بعنوان مقدمه ای برای ایجاد جامعه آرمانی و مدینه فاضله اسلامی ضرورتی انکار ناپذیر است که رهبر معظم انقلاب نیز بار ها بر آن تاکید کرده اند. جمهوری اسلامی ایران بعنوان ام القرای جهان اسلام و نمونه کامل و آرمانی مردم سالاری دینی در جهان، بهترین جایگاه را برای ارائه و تاسیس شهر آرمانی اسلامی دارا می باشد. شهری که می تواند الگویی برای سایر شهر های جهان اسلام و حتی تمامی شهر های جهان باشد. تحقق ایده انسان کامل و رسیدن به اوج قله های ایمان و معنویت تنها با زیستن در چنین شهری امکان پذیر خواهد بود. بنابراین ضرورت ایجاد شهر آرمانی اسلامی رابطه مستقیم با اهداف عالیه اسلام در راستای تربیت و پرورش انسان کامل الهی دارد. انجام این مهم نیازمند عزم جهادی مدیران شهری است. جهادی که از سازندگی شهری آغاز می شود و به جهاد بزرگ تر که همانا ساختن انسان کامل الهی است ختم می گردد.


رهبر معظم انقلاب اسلامی ویژگی های اساسی شهر اسلامی را در دو حوزه1. نماد های بصری و جلوه های ظاهری در شهر و 2. محتوای شهر و برنامه های شهری مورد توجه قرار داده اند که هرکدام را به تفصیل مورد بررسی قرار می دهیم.


1‌-‌ الف. نماد های بصری و جلوه های ظاهری در شهر


توجه به نماد های بصری و جلوه های ظاهری در شهر یکی از مهم تر ین تاکیدات مقام معظم رهبری در دیدار های اعضای شورای اسلامی شهر و روستا با ایشان بوده است. تاکیدی که در بر دارنده اهمیت پرداختن به شکل و چگونگی اجرای پروژه های عمرانی و پارامتر های معماری شهری متناسب با فرهنگ ایرانی- اسلامی شهروندان ایرانی می باشند. 


تاکیدات مقام معظم رهبری بر نماد های بصری و جلوه های ظاهری در شهر – خصوصا در کلان شهر های ایرانی- در بر دارنده این مسئله است که شهر بعنوان لباس تمدن باید مملو از ظواهر و ارزش های تاریخی تمدن خود باشد. به معنای دیگر ظاهر بنا ها و هم نشینی عناصر فیزیکی شهر باید بعنوان زبان مردم ساکن در آن عمل کند؛ به گونه ای که ناظر بیرونی از مشاهده شهر اسلامی درک شفاف و مشخصی از ارزش های تمدن ایرانی- اسلامی ایرانیان بدست آورد. شهر در نگاه رهبر عزیز انقلاب باید نمونه اعلای هنر و فرهنگ ایرانی- اسلامی و سرشار از معنویت مومنانه نهفته در ارزش های دینی ایرانیان باشد به طوری که آرامش روحی و سهولت زندگی متناسب با معیار های دینی و معنوی برای ساکنان آن فراهم گردد. شهر ایرانی باید نشان هویت و اصالت شهروندان خود باشد؛ هویتی که از برقراری نسبت مناسب میان هنر ایرانی و معنویت اسلامی بدست می آید. این شهر همچنین باید به لحاظ شکل ظاهری آرامش و صلا بت روانی را برای ساکنین خود فراهم آورد.


مقام معظم رهبری در این زمینه می فرمایند: «در فهرست خدماتی که شوراها به آن می‌پردازند باید حفظ هویت و اصالت شهرها و روستاها، و پایبندی به معماری اسلامی و ایرانی، و رعایت زیبایی و استحکام بناها، و ترویج فرهنگ نظم و قانون، و گسترش نمادهای دین و اخلاق، و آسان‌سازی خدمت‌رسانی و عدالت و فراگیری در خدمات شهری و توسعه فضای سبز و اهتمام به سلامت محیط زیست،...{قرار گیرد.}» 


در واقع نکات نهفته در بیانات ایشان را می شود به طور خلاصه و به صورت زیر ذکر کرد:


- حفظ هویت و اصالت شهرها و روستاها


- پایبندی به معماری اسلامی و ایرانی


- رعایت زیبایی و استحکام بناها


- گسترش نمادهای دین و اخلاق


- توسعه فضای سبز 


- توجه به محیط زیست


رهبر معظم انقلاب پیش از این نیز در مورد ضرورت های توجه به جلوه های بصری شهر تاکیداتی داشته اند از جمله: « شوراهاى شهرى در فعالیتهاى خود به مختصات «شهر اسلامى» توجه کرده و خدمات شهرى را در جهت تأمین این مقصود به کار گیرند و بخصوص به معمارى و شهرسازى متناسب با حیات طیبه‏ى اسلامى بطور کامل توجه کنند. در شهر اسلامى، عدالت در تقسیم خدمات شهرى، تأمین آرامش روحى و امنیت معنوى، ظهور و اعتلاى مظاهر اسلامى و انقلابى، عمران و آبادى و زیبایى، حفظ طبیعت و صفاى طبیعى، همه با هم باید مورد توجه قرار گیرد.» 


تاکید دوباره مقام معظم رهبری در پیام هایی که در دوره های سه گانه انتخابات شورای اسلامی شهر و روستا داشته اند پیوند عمیق اندیشه های فرهنگی ایشان در مورد مسائل شهری با حوزه های چند گانه اقتصاد، سیاست های داخلی و خارجی و دیگر وجوه حکومت داری را نشان می دهد. بی تردید شهر اسلامی، آن گونه که مد نظر ایشان است، محل مناسبی برای رشد و توسعه یافتگیِ مومنانه ای خواهد بود که مقام معظم رهبری در اندیشه نایل شدن به آن هستند.


2- الف. محتوای شهر و برنامه های شهری


پس از پرداختن به نماد های بصری و جلوه های ظاهری در شهر در اندیشه مقام معظم رهبری لازم است تا به چیستی و چگونگی برنامه هایی بپردازیم که باید در کالبد زیبایی که ساخته شده است اجرا گردد. چرا که ظاهر زیبا و داشتن سخت افزار متناسب با اهداف ارزش های ایرانی- اسلامی تنها بخشی از تابلوی زیبا و مترقی ای است که رهبر معظم انقلاب برای شهر ایرانی در نظر گرفته اند. در واقع بدون توجه به اهمیت های برنامه ریزی و روش های صحیح مدیریتی در شهر نمی توان به دورنمای روشنی از شهر اسلامی رسید.


براین اساس لازم است تا عوامل مهم و تاثیر گذار در برنامه ریزی شهری و نکات مهمی که مقام معظم رهبری برای محتوای برنامه های شهری در نظر دارند را از متن سخنان ایشان استخراج کنیم تا معیاری برای تدوین مناسب و کارآمد برنامه های شهری بدست آید. 


رهبر معظم انقلاب در مورد نکات مهمی که لحاظ کردنِشان در برنامه های شهری ضرورت دارد می فرمایند:«... ترویج فرهنگ نظم و قانون، و گسترش نمادهای دین و اخلاق، و آسان‌سازی خدمت‌رسانی و عدالت و فراگیری در خدمات شهری...و توجه به نیازهای جانبازان و مصدومان جسمی، و نگاه عدالت‌گستر به محله‌ها و اشخاص محروم، و توجه ویژه به بانوان و نیز به جوانان، برجسته شود و همواره در مد نظر قرار گیرد.» 


ایشان همچنین در جای دیگری فرموده اند:« من هم روى این موضوع تکیه مى‏کنم. از علم و فکر و برنامه و اشخاص عالِم استفاده کنید. هرچه مى‏توانید، عقول صاحبان عقل را بر عقل خودتان بیفزایید و ذخیره عقلانى خود را تقویت کنید تا بتوانید کارها را انجام دهید.» 


مجموعه پارامتر های مدنظر رهبر معظم انقلاب در مورد محتوای برنامه ریزی شهری و جهت های مناسب برنامه های شهری را می شود به صورت زیر بیان کرد:


- ترویج فرهنگ نظم و قانون؛


-گسترش نمادهای دین و اخلاق؛


- عدالت و فراگیری در خدمات شهری و نگاه عدالت گستر به محله های محروم؛


- توجه به نیازهای جانبازان و مصدومان جسمی؛


- توجه ویژه به بانوان و جوانان؛


- توجه به گرایش های عقلانی در مدیریت شهری؛


در واقع محتوای برنامه هایی که قرار است در شهر اسلامی اجرا شود باید متناسب با معیار های اسلامی- ایرانی مد نظر ایشان در مورد پدیده های فرهنگی باشد. روح کلی این برنامه باید در مسیر تحقق هرچه بیشتر معنویت اسلامی در سایه مفاهیمی چون عدالت اجتماعی در سایه گسترش نماد های دینی و اخلاقی باشد. 


ساختار ظاهری و برنامه های مد نظر مدیران شهری باید به گسترش هر چه بیشتر قانون و قانون مداری در شهر اسلامی یاری برساند تا همه شهروندان ساکن در این شهر بتوانند از مواهب نهفته در قانون به طور برابر و هماهنگ استفاده نمایند. در واقع در نگاه مقام معظم رهبری تحقق توسعه پایدار به صورت کلان برای ایران اسلامی از مسیر توسعه شهری می گذرد. در این نگاه توسعه شهری زمینه ساز محقق شدن توسعه پایدار ملی را فراهم می آورد.


یکی دیگر از مهم ترین نشانه های برنامه ریزی موفق در نگاه معظم رهبری شمول گسترده برنامه برای همه شهروندان فارق از جنسیت آنها است. با توجه به این که جمهوری اسلامی ایران برآیند خواسته ها و محصول تلاش همزمانِ مردان و زنان ایرانی است و با تکیه بر احترامی که دین مبین اسلام برای جایگاه زن در اجتماع قائل است، رهبر معظم انقلاب به مدیران شهری توصیه می کنند تا شرایط ویژه ای برای این قشر فراهم آورند و زمینه های مناسب برای فعالیت سالم اجتماعی ایشان را فراهم آورند. ایشان همچنین به ضرورت توانمند سازی گروه های ضعیف تر جامعه از جمله جانبازان عزیز و معلولین جسمی اشاره می کنند. 


بخش دوم این نوشته به «ویژگی های مدیر و مدیریت شهری» اختصاص دارد. پس مشخص کردن شکل و محتوای مناسب برنامه های شهری لازم است تا به ویژگی های مناسب مدیر شهری و نحوه مدیریت مسائل شهری از نظر رهبر عظیم الشان انقلاب نیز پرداخته شود.


ب. ویژگی های مدیر و مدیریت شهری


ضعف و ناکارآمدی نظام های سیاسی و اداری را در دو مسئله اساسی می توان جستجو کرد. در نظام های ناکارآمد یا نظام های با کارآمدی پایین در مرحله اول ممکن است با ضعف قوانین رو به رو باشیم. مسئله دومی که به ناکارآمدی نظام های سیاسی و اداری دامن می زنند عدم اجرای صحیح قوانین مثبتی است که پیش تر تنظیم شده اند.


مقام معظم رهبری در این زمینه می فرمایند:« عمده مشکلات ملتها - در هرجایى که ملتها رنجى برده‏اند - به خاطر این بوده که مسؤولانِ دلسوزى که همّتشان فقط برطرف کردن مشکلات مردم باشد، در میان آنها یا نبوده‏اند و یا کم بوده‏اند..» 


این سخنان مقام معظم رهبری ناظر بر ضرورت توجه مسولان به ارزش هایی است که در حوزه مدیریت های کلان و در کنار آن مدیریت شهری در بطن ارزش ها و شعار های اصلی انقلاب اسلامی بوده اند. برای اینکه معیار مناسب در انتخاب و چگونگی فعالیت مدیران شهری را بدست آوریم لاجرم به آرا و بیانات مقام معظم رهبری مراجعه می نماییم. 


« درباره‏ى انتخاب مدیریتهاى شهر و روستا توصیه مى‏کنم امانت و دیانت و کفایت اشخاص را ملاک گزینش قرار دهید. رفاقتهاى شخصى و حزبى و ملاحظات سیاسى به هیچ رو، نباید مجوّز گزینش مدیران فاقد ملاکهاى اصلى شمرده شود. به شهردار برگزیده‏ى خود کمک و فرصت دهید و از او مسئولیت و پاسخ بخواهید و در برابر کوتاهیها یا کجرفتاریها بى‏تفاوت نمانید و به وظیفه‏ى قانونى خود عمل کنید. و این همه را از جنجال و غوغاگرى که امروز متأسفانه بعضى بجدّ، طالب آنند، دور نگهدارید.» 


این تذکر از رهبر معظم انقلاب اسلامی به خوبی نشانگر ویژگی های اصلی مدیران شهری است. بر اساس اشاره ای که ایشان در سخنرانی های متعدد در مورد مدیریت شهری ایراد کرده اند عرصه مدیریت شهری در واقع عرصه خدمت صادقانه مدیرانی است که برنامه های کارآمد اجتماعی برای اداره و سامان دادن به فضای شهری دارند. این عرصه نباید به بستری برای نزاع های سیاسی و امتیاز گیری و امتیاز دهی جناحی تبدیل شود. هم چنین شرافت اسلامی و صداقت دینی در خدمت گذاری از مهم ترین ملاک های انتخاب مدیریت شهری باید باشد. 


رهبر انقلاب اسلامی در جای دیگری فرموده اند که:« توصیه دیگر من این است: همکارى‏اى را که بحمداللَّه الان بین اعضاى شوراى شهر و همچنین بین شوراى شهر و شهردار وجود دارد، با همه نیرو حفظ کنید. شهردار توجّه داشته باشد که شوراى شهر ریشه اوست؛ شوراى شهر هم مدیرى را که انتخاب کرده، با همه وجود تقویت کند. با هم باشید. شوراى شهر، شهردار را تقویت کند؛ چون سربازى است که او را به وسط میدان فرستاده است؛ بنابراین باید پشت جبهه او را به‏طور کامل داشته باشد. آن سرباز هم خود را از ریشه و اصل و پایه خود منقطع نداند؛ متّصل به آن‏جا و منبعث از آن‏جا بداند. این، مجموعه واحد مدیریّت شهرى است. البته در سازمان ادارى جمهورى اسلامى براى شوراى شهر قیمى معین نشده است؛ چون منتخب مردم است و شهردار را هم انتخاب مى‏کند و کارها را با همین روشهاى درست و شیوه‏هاى سالم، پیش‏بینى و برنامه‏ریزى مى‏کند و سپس انجام مى‏دهد.» 


در این میان یک نکته کاملا اساسی وجود دارد. مسئله ای که عدم توجه کافی به آن در شورای شهر اول تهران مشکلات فراوانی را به وجود آورد. نکته مهمی که در سخنان مقام معظم رهبری نهفته است اهمیت همکاری اعضای شورای شهر و شهردار بعنوان نماینده و به تعبیر ایشان سرباز در جبهه شورا می باشد. اصل مهمی که تنها با لحاظ کردن صداقت در خدمت گذاری به جای امتیاز دهی و امتیاز خواهی سیاسی امکان تحقق دارد. 


مجموعه توصیه ها و تاکیدات رهبر معظم انقلاب اسلامی در مورد ویژگی های مدیر و مدیریتی شهری را می شود در چند مورد و به صورت زیر خلاصه کرد:


- همکاری مبتنی بر منطق و قانون؛


- حل مشکلات تهران: دین داری، امانت داری، نگاه علمی، روحیه خدمت رسانی، عدالت خواهی، دوست داری مردم، سلامت اخلاقی و مالی مدیریت های مختلف شهری؛


- تسهیل مراجعات مردم و تسریع کارشان، تکریم مردم و اعتماد سازی= چهار شاخص مهم؛


- لزوم ارتباط مسئولان شهری با مردم؛


- مبارزه با فساد در داخل و بیرون شهرداری؛


- تاثیرناپذیری از نفوذ ثروت مندان و جاذبه ثروت؛


- رعایت دقیق قوانین و عدم تخطی با حیله های شبه قانونی؛


- آلوده نشدن به اسراف و هدر ندادن بیت المال با سفرهای غیرلازم و سفرها و مراسم غیرلازم؛


- تفاهم و همدلی اعضای شورا؛


- دوری از منازعات جناحی و سیاسی؛


- آشنایی کامل با وظایف قانونی تا وعده آن چه را که قادر به آن نیستند ندهند و مردم را مایوس نکنند؛


مطمئنا لحاظ کردن همه وجوه اندیش و توصیه های رهبر معظم انقلاب اسلامی در مسائل مربوط به مدیریت شهری می تواند دورنمای روشنی را در سطوح شهری و ملی برای شهروندان ایرانی فراهم آورد.