اهمیت بهره‌گیری از قوه سامعه در سوادآموزی و کسب علم

خطبه های نماز جمعه به امامت حضرت آیت الله جوادی آملی، بخش دوازدهم

1387/12/12

255 KB

100

0 0

10

اهمیت بهره‌گیری از قوه سامعه در سوادآموزی و کسب علمخطبه های نماز جمعه به امامت حضرت آیت الله جوادی آملی، بخش دوازدهم

سوادآموزی در گذر تاریخ؛ از «اکابر» تا «نهضت‌»

اولین کلاس اکابر کی تشکیل شد؟

 ایرانیان از گذشته به صور مختلف به مساله علم و علم آموزی می‌پرداختند، به طوریکه نه تنها اطلاعات تمدن جیرفت (کرمان امروز) نشان می‌دهد که مردم آن زمان حدود 5000 سال پیش از میلاد از سطح سواد و آگاهی مناسبی برخوردار بودند و از روش‌های محاسبه‌ای خاص برای بازرگانی و تجارت استفاده می‌کردند، بلکه نشانه‌های دیگری نیز اولین مخترعان خط را به مردمان تمدن جیرفت که بخشی از ایران بزرگ آن زمان بود، نسبت می‌دهد.
روند موضوع «یادگیری» همواره در طول تاریخ ایرانیان وجود داشته است و در دوره‌های مختلف نیز چهره‌ها، شخصیت‌ها و نمادهای فراوانی از فرهنگ و دانش ایرانی به جهانیان معرفی شده است.

تشکیل اولین کلاس اکابر در سال 1286

اما موضوع آموزش و سواد آموزی به طور رسمی با ظهور مکتب‌خانه‌ها در نقاط مختلف کشور از حدود یک هزار سال پیش با مدیریت مردم آغاز شد. افراد تحصیلکرده عموما مسوولیت آموزش خردسالان را بر عهده می‌گرفتند، اما بر اساس مستندات موجود اولین کلاس‌های اکابر در حالی که دولت برنامه مشخصی برای آموزش نداشت، از حدود سال 1286 در شیراز تشکیل شد.

  20 خرداد ماه به روایت تقویم «روز اکابر» نامگذاری شده است و همین بهانه‌ای شد تا پای صحبت علی باقرزاده رییس سازمان نهضت سوادآموزی کشور بنشینیم تا مروری بر روند سواد آموزی در گذر تاریخ از مکتب‌خانه و اکابر تا نهضت سوادآموزی فعلی داشته باشیم.

به گفته رییس سازمان نهضت سوادآموزی، به تدریج به دلیل رویکردهای متفاوت در جامعه جهانی و جهت‌گیریهای کشورهای پیشرفته، آموزش بزرگسالان و سوادآموزی در جلسات سران کشورها مطرح و مورد توجه قرار گرفت، اما به طور رسمی تصویب نامه نظام اکابر در سال 1315 تصویب و در آن زمان تشکیل کلاسهای اکابر برای افراد خارج از سن تحصیل در مدارس و مکانهای دولتی برای کارکنان بیسواد دولت و موسسات عمومی اجباری شد.

باقرزاده ادامه داد: نظام اکابر از سال 1320 به طور رسمی گسترش یافت و بتدریج نظام‌نامه‌های دیگری جایگزین این نوع آموزش شد، چراکه حوزه سواد آموزی در ایران دستخوش فراز و فرودهای فراونی بود.

تشکیل اولین کلاسهای سوادآموزی در ورامین

به گزارش ایسنا، نشانه‌های برگزاری اولین کلاسهای سوادآموزی در سال 1328 در ورامین دیده شد. در سال 1335 برنامه تعلیمات اساسی (که در سال 1288 آموزش اجباری همگانی به تصویب رسیده بود) دچار تغییراتی شد و عنوان "همه باسواد شویم" در دستور کار قرار گرفت.

بدنبال آن آموزش سوادآموزی بزرگسالان در روستاها و مناطق محروم شکل جدیدی یافت، اما ادامه دار نشد و طرح جدیدی تحت عنوان "سواد آموزی تابعی یا حرفه‌ای " بوجود آمد و علیرغم اثرگذاری خوب با بی‌توجهی دولت برای سرمایه گذاری مواجه شد، به طوریکه تنها در اصفهان و بخشهایی از خوزستان به اجرا درآمد.

باقرزاده خاطرنشان کرد: رژیم پهلوی برنامه منسجم و هدفمند و مستمری با سرمایه‌گذاری قابل توجه برای آموزش شهروندان قائل نبود و در قالب طبقات و اشراف سوادآموزی رونق داشت و مستمندان دسترسی مناسبی به آموزش نداشتند که این نگاه باعث شد نرخ باسوادی در کشور افزایش مناسبی نداشته باشد، به طوری که در سال 1335 بر اساس سرشماری نفوس و مسکن تنها 15 درصد مردم اظهار کرده بودند از حداقل سواد برخوردارند. این عدد در سال 1355 به حداکثر 47 درصد رسید و بیش از 50 درصد جمعیت کشور در ایام پیروز انقلاب از نعمت سواد بی‌بهره بودند.

ضرورت آموزش

آموزش شامل توجه دادن و باوراندن بسیاری از موارد فرهنگی، اخلاقی، علمی و اجتماعی و اقتصادی مربوط به برگزار کردن یک اردو به دو قشر اصلی و درگیر با این امر است. ابتدا مربیان عزیز تربیتی، مدیران و مجریان و در مرحله بعد دانش آموزان و استفاده کنندگان از اردوها.

 

آموزش همواره اصلی ترین و مهم ترین بخش در انجام هر کاری است. ضروری ترین بخش رویکرد برگزاری اردوهای دانش آموزی نیز همواره بخش آموزش است. از طرفی شکل گیری، پایداری و توسعه اردوها در سطح کلان نیازمند امر آموزش می باشد.

 

همچنین درک و شناخت چرایی و چگونگی توسعه و پایداری آن نیازمند آموزش هایی به دانش آموزان، مربیان تربیتی، همچنین مجریان این بخش است. در این میان برنامه ریزی و اجرای اردوهای دانش آموزی به عنوان یکی از پارامترهای توسعه فرهنگی و اجتماعی خود از اهمیت بسیار ویژه ای برخوردار است، در این راستا منابع ‏انسانی آگاه و آموزش دیده در نقش مربیان تربیتی مدارس هستند که می توانند در فرایند برگزاری یک اردو با استفاده از قابلیت های موجود در محل و تکیه بر مهارت های دانش آموزان، همچنین ساکنان محلی مقدمات رشد فرهنگ و شخصیت اجتماعی شرکت کنندگان، همچنین ارتقاء فرهنگ و اقتصاد محلی و در اشل بزرگتر ارتقاء فرهنگی و اقتصادی کشور را فراهم آورند.

 

ما در این فرصت قصد پرداختن به همه موارد مربوط به آموزش در بخش اردویی را نداشته و تنها به توضیحات کوتاهی در این باره بسنده خواهیم کرد. اعتقاد ما این است که در جریان پرداختن به بحث آموزش در گردشگری اردویی، مهم ترین بخش رویکرد به تامین نیروی انسانی آموزش دیده برای توسعه این امر است چرا که در بیشتر مواقع عدم توجه به این مهم ضربات جبران ناپذیری را به روح و روان و حتی گاهی جسم دانش آموزان وارد می آورد.

 

اما آموزش شامل توجه دادن و باوراندن بسیاری از موارد فرهنگی، اخلاقی، علمی و اجتماعی و اقتصادی مربوط به برگزار کردن یک اردو به دو قشر اصلی و درگیر با این امر است. ابتدا مربیان عزیز تربیتی، مدیران و مجریان و در مرحله بعد دانش آموزان و استفاده کنندگان از اردوها.

 

 

بر این اساس سیستم آموزش در بخش مربیان، مدیران و مجریان، شامل آموزه هایی است که توسط سازمان مربوطه که در این مورد بخش پرورشی آموزش و پرورش است در چهارچوب موضوعات و میزان اختیارات و مسئولیت های خود که منطبق با مسائل فرهنگی و اجتماعی اردوهاست طراحی شده و در چهارچوب دوره های خاصی به مربیان اردویی آموزش داده می شود.