دونکته قرآنی درباره سواد آموزی

1.سرزنش جاهل
 

مسعده بن زیاد می گوید:ازامام صادق(ع)شنیدم که فرمود:«خدای تعالی روز قیامت به یک یک بندگان خود می فرماید:بنده من! بگو ببینم در دنیا عالم بودی یا جاهل؟ اگر بگوید عالم بودم، می پرسید:پس چرا به علم خود عمل نکردی واگر بگوید جاهل بودم، می فرماید:چرا علم نیاموختی تا بدان عمل کنی؟ با همین حجت،او را مجاب می کند و حجت بالغه خداوند بر بندگان این است»(1).

2.دانشگاه اسلام فارغ التحصیل ندارد!
 

اسلام،دین دانش آموزی و یاد گیری است ؛ازبدو تولد تا آخرین فرصت باقی مانده. دانشگاه اسلام،فارغ التحصیل ندارد،بلکه دانشجویان آن همیشه و همه جا در حال ادامه تحصیل اند.
آموزه قرآنی همه مسلمانان این است :«پرودرگارا! علم مرا زیاد کن!»(طه :114).
جایی که پیامبر با آن علم سرشار وروح مملو از آگاهی،مأمور باشد که تا پایان عمر از خدا افزایش علم بطلبد ،وظیفه دیگران روشن است.
درحقیقت،علم از نظر اسلام هیچ حد و مرزی نمی شناسد. افزون طلبی در بسیاری از امور ناپسند است، ولی در علم پسندیده است. افراط بد است ، ولی در علم معنا ندارد. علم،مرز مکانی ندارد،تا چین و ثریا نیز باید درطلبش دوید.مرز زمانی ندارد و از گهواره تا گور ادامه دارد. از نظر معلم،مرز نمی شناسد.چرا که حکمت،گمشده مؤمن است. نزد هر کس بیابد،آن را می گیرد و اگر گوهری از دهان ناپاکی بیفتد،آن را بر می دارد. علم آموزی از نظر میزان تلاش وکوشش نیز مرز ندارد؛به اعماق دریاها فرو می رود و کسب دانش می کند و حتی در راه کسب آن،جان عزیزش را می دهد. یک مسلمان راستین هرگزتحصیل علمش پایان نمی پذیرد، بلکه همواره دانشجوست و طالب علم؛ حتی اگر برترین استاد شود.

پی نوشت :
 

1-سید محمد باقر موسوی همدانی، ترجمه تفسیر المیزان ، ج7،ص 512.

دخترا بچه به کول، پسرا عصای دست

---

تحرک، رشد، پیشرفت و سعادت جوامع مختلف در اولین گام با موضوع سواد ارتباطی تنگاتنگ دارد. بنا بر آمار موجود در سال 197ظ  جمعیتی بالغ بر 854 میلیون نفر از کل جهان یعنی چیزی حدود 4ظ  درصد بی سواد در کشورهای مختلف وجود داشته است.

---

از این رو تلاش های زیادی در کشورهای مختلف به ویژه کشورهای غربی و اروپایی برای کنترل این معضل صورت گرفت که در سال 2ظ ظ 5 این نرخ با 22 درصد کاهش به 18 درصد معادل 78ظ  میلیون نفر رسید. نکته جالب این که سهم کشورهای توسعه یافته از آمار بی سوادان جهان تنها یک درصد بود و 7ظ  درصد آن مربوط بود به کشورهای حوزه جنوب و غرب آسیا که ایران را نیز شامل می شود.

«یونسکو» با هدف بسیج تمام امکانات موجود، برای مبارزه با بی سوادی سال های 2ظ ظ 3 تا 2ظ 13 را به عنوان دهه مبارزه با بی سوادی نام گذاری کرده است. این در حالی است که در کشور ما دغدغه مبارزه با بی سوادی از سال 1315 شروع شده است و ریشه کنی این معضل بعد از پیروزی انقلاب با جدیت بسیار زیادی پی گیری شد. با پیروزی انقلاب، نهضت سوادآموزی در سال 1358 پرچمدار براندازی معضل بزرگ بی سوادی در کشور شد.

نهضت سوادآموزی به عنوان اصلی ترین مرجع مبارزه با بی سوادی در کشور تلاش بسیاری کرده است تا نرخ بی سوادی را مناسب با شرایط جامعه کاهش دهد. به نحوی که بر اساس سرشماری سال 1385، چهار و نیم میلیون بی سواد در کشور وجود دارد که بر پایه برنامه ریزی های صورت گرفته این تعداد که در گروه سنی زیر 5ظ  سال هستند تا سال 1393 باسواد خواهند شد.

هم اکنون 11 میلیون نفر از جمعیت بزرگسالان کشور کم سواد و نزدیک به 15 درصد جمعیت بالاتر از 6 سال کشور بی سوادند.البته برنامه های توسعه اول، دوم و سوم کشور در زمینه سوادآموزی به خوبی پیش رفته و موفق بوده است. اما در عین حال گویا این برنامه ریزی از نظر برخی از کارشناسان روندی مطلوب نداشته است به نحوی که یک کارشناس سواد آموزی با انتقاد از روند کند کاهش بی سوادی در کشور اظهار داشت: ریشه کنی بی سوادی در کشور به روش سنتی 75 سال زمان خواهد برد.

هنوز تعصب، هنوز ناآگاهی، هنوز کودکان بازمانده از تحصیل، هنوز بی‌سوادی... .

دو سال وقت داریم تا بی‌سوادی را در کشور ریشه‌کن کنیم یعنی تا پایان برنامه پنجم توسعه. تا آن‌وقت باید همه افراد شش تا 49 سال کشور را باسواد کنیم بطوری که هم بی‌سوادی در این جمعیت ریشه‌کن شود و هم دیگر هیچ بی‌سواد جدیدی تولید نشود.

اهمیت علم آموزی در اسلام

ا

دین اسلام،کامل ترین دین در میان ادیان الهی است که به همه جوانب زندگی انسان نگاهی ویژه دارد و برنامه ای کامل برای این منظور در نظر گرفته تا انسان ها با عمل به این برنامه به تکامل برسند. سفارش و تأکید بسیار اسلام بر علم آموزی،تا جایی است که نخستین آیاتی که بر پیامبر بزرگوار اسلام نازل شد، سفارش به خواندن بود:«بخوان به نام پروردگارت که [جهان را]آفرید. [همان کسی که ] انسان را از خون بسته ای خلق کرد. بخوان که پروردگارت بزرگوار است؛ همان کسی به وسیله قلم تعلیم کرد و به انسان آنچه را نمی دانست،یاد داد».
خداوند در قرآن کریم با صراحت تعلیم را یکی از اهداف برانگیخته شدن پیامبر اکرم(ص) دانسته وفرموده است:«او کسی است که در میان جمعیت درس نخوانده ،رسولی از خودشان برانگیخت که آیاتش را بر آنان می خواند وآنان را تزکیه می کند و به آنان کتاب (قرآن )و حکمت می آموزد».
با توجه به اینکه یکی از اهداف بعثت پیامبر گرامی اسلام نیز تعلیم وتعلم است، در گفتار و رفتار خود بارها به اهمیت علم،آموختن و نقش آن درتکامل زندگی انسان تأکید و سفارش کرده است. نقل است پیامبر اکرم(ص) دو گروه را در مسجد دید؛گروهی مشغول عبادت بودندو گروهی سرگرم مذاکره و بحث علمی . پس آن حضرت رفتن به نزد گروه دوم را بر پیوستن به جمع عبادت کنندگان ترجیح داد و درباره این رفتار خود فرمود:«من برای تعلیم فرستاده شده ام».
تحصیل علم از نظر اسلام یک ضرورت مطلق است و هیچ قید و شرطی ندارد. «نه قید زمانی نه قید مکانی وفردی ونه هیچ قید ومحدودیت دیگری. از حدیث معروف «اطلبوا العلم و لو بالصین؛علم را طلب کنید؛ اگر درچین باشد»،درمی یابیم که از نظر اسلام،طلب علم فریضه ای است که جا ومکان خاصی نمی شناسد و محدودیت مکانی ندارد. همچنین، این حدیث معروف را بارها شنیده ایم که «اطلبوا العلم من المهد الی اللحد؛زگهوراه تا گور دانش بجوی!» که نشان می دهد علم آموزی، محدودیت زمانی ندارد و نیز حدیث بسیار معروف و مشهور پیامبر(ص) را که فرمود: «طلب العلم فریضه علی کل مسلم ومسلمه؛علم آموزی برهرمسلمانی واجب است.»واحادیث معروف دیگری که هر کدام دلیل ونشانه محکمی است براثبات وجوب و ضرورت آموزش وتعلیم وتعلم در اسلام .

جدول | مرور سریع بیانات در دیدار اساتید دانشگاه‌ها

رهبرانقلاب: دانشگاه باید در اختیار کسانی باشد که عاشق پیشرفت علمی هستند نه کسانی که پیشرفت را به هیچ می‌انگارند/ دورانی را گذراندیم که در خود وزارت علوم مانع‌تراشی می‌کردند؛ اینها نباید تکرار شود.

حرکت علمی که در کشور شروع شده، برای آینده حیات ملت ما و دنیای اسلام، مسئله‌ای اساسی است/ لکن دغدغه من ثبات این حرکت است/ مبادا وضعیتی پیش بیاید که این حرکت متوقف شود.

در مرور سریع این بیانات می‌خوانید:
 موضوعات اصلی مطرح شده در بیانات
      جملات طلایی بیانات
      پیشنهاد بیانات یا پیام‌های مرتبط با موضوعات اصلی برای مطالعه بیشتر
      واژگان کلیدی مطرح شده در بیانات
      جزئیات تکمیلی قابل توجه در متن بیانات

نسخه چاپی

حرکت جهادی علمی ضرورتی اجتناب‌ناپذیر

انقلاب اسلامی دارای ارزش‌ها و مفاهیم خاص خود است که سالها قبل از پیروزی انقلاب با رهبری بزرگ و جامع‌الشرایط سال‌ها پس از مبارزه و جهاد سیاسی، فرهنگی و حتی نظامی از دوران مشروطیت و ملی شدن نفت و تا 15 خرداد 1342 و 22 بهمن 1357 یک سیر تکاملی و روبه جلو داشته، خود توانست حاصل این جهاد همه‌جانبه را در رسیدن به استقلال سیاسی بچشد هرچند انقلاب اسلامی از ابتدا یک انقلاب فرهنگی بود که سایر ابعاد را هم به دنبال خود داشت

از آن جمله ابعاد سیاسی ـ اجتماعی ـ اقتصادی و نظامی که همه از بعد فرهنگی و اعتقادی مردم ایران ناشی می‌شد و از همان ابتدای انقلاب اسلامی، انقلاب فرهنگی و جهادسازندگی و فرمان‌های دیگر امام راحل در موضوع وحدت کلمه و فرهنگ شهادت و گذشت و ایثار و در عرصه آموزشی، نهضت سوادآموزی و جهاد علمی و مقابله با تهاجم فرهنگی و توسعه نهضت نرم‌افزاری و مقابله با جنگ نرم، همت و کار مضاعف و یکدهه چهارم انقلاب را دهه پیشرفت و عدالت نامیدند و براساس آن برنامه‌ریزی درازمدت کردن در دوران رهبری معظم انقلاب همه گویای این است که تداوم و حفظ این انقلاب که خود در الگویی حکومتی بنام جمهوری اسلامی تبلور یافته است جز با حرکت جهادی با اهداف بلند خود، ممکن نیست.

امروزه یکی از چالش‌های جدی دنیا و مردم و حکومت‌ها و شاید اصلی‌ترین چالش‌ها، مساله اقتصاد جهانی است و چه بسیار درگیری‌ها، فتنه‌ها و تجاوزات به حقوق ملت‌ها و کشورها ریشه در مشکلات اقتصادی داشته باشد که مدعیان حقوق بشر و مدیریت جهانی نتوانسته‌اند به آن یک پاسخ منطقی، علمی پایدار با حفظ حقوق همه انسان‌ها و کشورها و در عین پیشرفت، عدالت را هم پیاده کنند.

کشور ما نیز در عرصه جهانی با چشم اندازی در افق 1404 با همه جنگها و تحریم‌ها و دشمنی‌ها و فتنه‌های داخلی و خارجی، موضوع اقتصادی و نیاز به یک تحول و انقلاب اقتصادی در راستای شعار پیشرفت و عدالت و هدف الگو شدن، یک اولویت ملی و اعتقادی را دارد. طبیعی است همچون پیروزی انقلاب اسلامی، غلبه بر فتنه‌های داخلی اول انقلاب و سپس سربلندی در جنگ تحمیلی و به دنبال آن سازندگی و جهاد علمی، به یک جهاد همه‌گیر و همه‌جانبه در عرصه اقتصادی نیاز دارد.

جوانان ایرانی با اعتقادات اسلامی و الهی در جهاد علمی و فنآوری به گونه‌ای در حال رشد و پیشرفت هستند که به اعتراف غربیها، بالاترین رشد علمی، امروز در اختیار ایرانی‌هاست

اساسنامه‌ نهضت‌ سوادآموزی‌ جمهوری‌ اسلامی‌ ایران‌

ž            اساسنامه نهضت سواد آموزی مشتمل بر 8 ماده و شش تبصره در جلسه روز پنجشنبه سوم خرداد 1363 در مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 63/3/20  به تائید شورای نگهبان رسیده است .

ž             

شورای عالی انقلاب فرهنگی

سیاست های سوادآموزی      :          مصوب جلسة 595 مورخ 21/9/85 شورای عالی انقلاب فرهنگی

    با الهام از فرمان تاریخی حضرت امام خمینی (ره) در دی ماه سال 1358مبنی بر بسیج همگانی برای مبارزة با بیسوادی، رهنمودهای مقام معظم رهبری، جهت گیریهای سند ملی چشم انداز بیست سالة جمهوری اسلامی ایران، سیاست های فرهنگی و آموزشی ملحوظ در قانون و اهداف برنامه چهارم توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی کشور و به منظور تحقق باسوادی کامل در کشور از طریق اجرای برنامة راهبردی سوادآموزی، شورای عالی انقلاب فرهنگی سیاست های سوادآموزی را به شرح ذیل تصویب نمود:

ماده 1- وزارت آموزش و پرورش، با هدف «انسداد ورودی بی سوادی» از طریق افزایش «نرخ جذب خالص کودکان 6 ساله» و «پوشش واقعی کامل لازم التعلیمان» موظف است، انعطاف و نوآوریهای لازم را در روشها، ضوابط آموزشی، روندها و رویه های اداری صورت دهد و حسب ضرورت در مناطق روستایی کم جمعیت و عشایری که تشکیل کلاس کمتر از حد نصاب مقرون به صرفه نیست ، از شیوة خرید خدمات آموزشی از اشخاص حقیقی و حقوقی واجد شرایط،بهره گیرد.

ماده 2- سازمان نهضت سوادآموزی به منظور شتاب بخشیدن به روند سوادآموزی در کشور موظف است :

2-1- برنامه راهبردی سوادآموزی موضوع این مصوبه را با هماهنگی سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور تهیه نماید، این برنامه مطابق سیاست های مورد نظر شورای عالی پشتیبانی سوادآموزی کشور و در چارچوب برنامه های مصوب ستاد سوادآموزی استان ( موضوع بند 3 این مصوبه) عملیاتی می شود.

2-2- سوادآموزی را با رویکرد تشویقی و با اولویت در استانهایی که درصد باسوادی پایین تر از میانگین کشوری است و همچنین پنج استانی که بالاترین فراوانی (قدر مطلق) بی سواد در کشور را دارند، به بی سوادان عرضه کند.

3-2- راهکارها و ضوابط تشویق بی سوادان به امر سوادآموزی و الزامات مناسب برای فراهم شدن زمینه های جذب هر چه بیشتر آنان به این امر را تهیه و برای تصویب به هیأت وزیران ارائه نماید.

قرآن وپیامبر مهربانی ها...

نمایشگاه قرآن  شبستان بخش بین الملل  قرآن وفرهنگ ملل مسلمان

伊德里斯阿一

وارد شبستان که می شوی  بین همه سفیران کشورها، نگاه نافذش تورا جذب خود می کند بازبان شیوایش همه را دعوت   می کند به هم صحبتی باخود،نامش ادریس ایچی 伊德里斯阿一واهل کشور چین است قرآن جلوی میزش را که مشخص است چاپ کشورچین است  به سمت من می گیرد آن را می بوسم وباز می کنم در ابتداوکنار هرصفحه ، عربی ودر کنارش تلفظ زبان چینی نقش بسته وقسمت بعدی تفسیومعنای قرآن که باخط ریز چینی منقش شده است با مهربانی برایم توضیح می دهد که کدام سوره از قرآن است لب تاب را به سمتم می چرخاند وبادست به عکسی که به گفته خودش  معبدی درشانگهای است  اشاره می کند در عکس عده ای از مسلمانان در معبدی به ترتیب نشسته وقران می خوانند خوبکه دقت کنی  ادریس در وسط عکسهای بعدی نشسته ودر حال تلاوت قران است وقت رفتن است دلم نمی آید از ادریس جداشوم احساس می کنم سالهاست می شناسمش قبل از خداحافظی عکسی به یادگار در کنارش می اندازم واز اوخداحافظی می کنم دستم را به گرمی می فشارد ودست وپاشکسته می گوید نوکرشما هستیم کمی مکث ونگاهش می کنم  باخود می اندیشم که پیامبر واسلام وکتاب گرانقدرش قران در همه جا ودردل همه مسلمانان جهان  گسترش یافته واین است ثمره خون دل پیامبر مهربانی .

نهضت ماندگار در کلام رهبر

برادران و خواهران نهضت سوادآموزی بدانند که در حال جهادند. به شهرها و روستاهای دورافتاده رفتن و درِ خانه‌ها را زدن و در مساجد کلاس تشکیل دادن و بدون چشمداشتِ احسنت و تشکری، علم و سواد را - که ارزنده‌ترین هدیه‌هاست - به مردم دادن، یک جهاد است. بیسوادی، برای همه‌ی جوامع انسانی یک لکه‌ی ننگ است؛ اما برای یک جامعه‌ی مسلمان انقلابی، در این دوران و عصر پُرزحمت که قدرتهای بزرگ از بیسوادی و ناآگاهی مردم استفاده میکنند، بیشتر مایه‌ی ننگ است. نمیخواهم به بیسوادان اهانت بکنم؛ اما بیسوادی واقعاً لکه‌ی ننگی است. خود بیسوادان و در کنار آنان باسوادان، تلاش کنند که این لکه‌ی ننگ را بشویند.

این حرکتی که در تابستان امسال شروع شد و شما عزیزان نهضت سوادآموزی، با پیشگامی دولت و رئیس‌جمهور محترممان، این کار را انجام دادید و پیشرفتهایی کردید، خیلی باارزش بود؛ اما نگذارید نیمه‌کاره بماند. وسط راه نمانید؛ تا آخر بروید.

آن وقتی که در دنیا خبری از علم و سواد و درس و مشق و نشانه‌های تعلیم و تعلم وجود نداشت، اسلام و قرآن ما با «اقرأ» شروع کرد و به قلم و نوشته سوگند خورد و اسیر جنگی را در مقابل یاد دادن چند کلمه آزاد کرد. این، متعلق به چهارده قرن پیش است. همان کارهای اسلام و نبىّ‌مکرم ما(صلّیاللَّه‌علیه‌واله‌وسلّم) موجب شد که جامعه‌ی امّىِ عرب (امّی، یعنی بیسواد؛ «هوالّذی بعث فیالامّیّین»(1)) در زمانی که اروپای امروز هیچ خبری از علم و دانش نداشتند، دارنده‌ی بزرگترین دانشگاهها و بزرگترین دانشمندان و فارابیها و ابن‌سیناها و محمّدبن زکریاها و ابوریحان‌ها و دیگران و دیگران شود. یعنی در صدر اسلام، مبارزه‌ی با بیسوادی و تحریص و تحریض به علم و دانش، جامعه‌ی اسلامی را حدود هفت، هشت قرن از همه‌ی دنیای متمدنِ آن روز جلوتر برد. البته بعد ما رجعت کردیم، مسلمانان تنبلی کردند و کار ما به این‌جا رسید؛ ولی حالا میتوانیم دوباره شروع کنیم. دوباره انقلاب شد، دوباره اسلام سر کار آمد و حالا دیگر بیسوادی معنی ندارد.

یک جمله هم راجع به پلیس عرض بکنم. مردم باید قدر پلیس را بدانند. پلیس جمهوری اسلامی، یعنی دستگاه امین مردم. امروز همان محتسب اسلامی که شما در قضایای گوناگون شنیده‌اید که چه کارهای برجسته‌یی میکردند، تقریباً بر همین پلیس منطبق میشود. پلیس، آن کسی است که مردم در حوایج و حوادث روزمره‌شان، به او پناهنده میشوند و از او کمک میخواهند. باید قدر این پلیس را دانست. خود پلیس هم باید قدر این اسم و این جایگاه را بداند.

سوادآموزی: اولین گام دانایی

تحصیل و علم اندوزی با توجه به سخنان نبی اکرم و اهل بیت مکرم ایشان برهر مسلمانی فرض و واجب است. اهتمام حضرت رسول نه تنها در گفتار که در کردار ایشان نیزمنعکس است. باید دانست که سرنوشت یک ملت را بدون دگرگونی در نحوه تفکر و اندیشیدن او نمی توان تغییر داد. علیرغم توصیه های مکرر اسلام و قرآن برعلم اندوزی ، تدبر و تفکر متاسفانه شمار اندکی از مسلمانان درطول زمان به این شیوه عمل کردند و هر چه فاصله زمانی این جوامع با زمان ظهور اسلام بیشتر شد، کاستی و نقصان در تعلیم و تعلم نیز رو به افزایش نهاد.

درخشش علمی و فرهنگی جوامع اسلامی تا سده های نهم و دهم قمری خود موید این مطلب است ولی از آن پس مدارس علمی جوامع اسلامی نتوانستند چهره های درخشانی را به جهان عرضه دارند.

با ذکر این مقدمه بهتر آن است که به نحوه تعلیم و تعلم و میزان باسوادی در سالهای آخرین پیش از انقلاب نظری افکنیم. در سال 1355 درصد باسوادی در جمعیت 6 سال و بالاتر در کشور ما تنها 5/47% بوده است یعنی بیش از نیمی از جمعیت کشوری که خود را وارث تمدن ایران باستان می دانست حتی سواد خواندن و نوشتن نداشتند چه رسد به علم اندوزی و کسب معارف و علوم روز . چه عاملی باعث این میزان بی سوادی در جامعه ای مانند ایران شده بود، جامعه ایی که سعی داشت با تبلیغات دروغین و با تقلید از مظاهر تمدن غرب خود را یک جامعه مترقی بنمایاند، چگونه در لایه های پنهان اینچنین شرط اولیه پیشرفت را رها کرده بود؟ با نگاهی به نحوه تعلیم و تربیت طول در حداقل سه قرن گذشته آشکار می کند که چگونه در میان قرن 14 نیمی از جمعیت کشور ما بی سواد بودند.

برای آشنایی با عواملی که منجر به این میزان بی سوادی در کشور شد، با اشاره ایی کوتاه به نحوه اداره مدارس ازدوره صفویه خواهیم پرداخت.

مکتب خانه ها در عهد صفویه:

تاورنیه(گردشکر فرانسوی) در سفرنامه خود از روش نامطلوب و توام با خشونت تعلیم و تربیت در ایران عهد صفویه و از عشق فراوان ایرانیان به خصوص: کسبه و ارباب صنایع به فراگرفتن علوم سخن می گوید: از طفولیت آنها را به مکتب می فرستند و در هر محله، چندین مکتب خانه دایر و موجود است و در آنجا همهمه غریبی می کنند، تمام به اتفاق با صوت بلند درس خود را تکرار می نمایند و هر کدام ساکت بشوند، معلم چوبش می زند، اما اطفال خانواده های ثروتمند به این قسم مکاتب نمی روند، اولیای آنها معلمین خصوصی می آورند تا اطفالشان در خانه مشغول تحصیل شوند.

چوب زدن و تنبیه کردن اطفالی که به مکتب خانه می رفتند امری رایج و مرسوم بود به طوریکه در کتاب " انیس الناس" در باب " تعلیم و تربیت" یکی از موارد توصیه شده به والدین این بود که :" در تحصیل علم و هنر اگر معلمان او( منظور کودک) را برنجانند منع نکند، و شفقت پدری رها کند. چه طفل علم و ادب به رنجانیدن و ناخوشی آموزد نه به طبع خوش" در این شرایط درس خواندن و رسیدن به مدارج بالاتری از تحصیل نیازمند انگیزه ایی قوی و کوششی عظیم بود. و این خود بیانگر علاقه مفرط ایرانیان به فراگرفتن علوم است که کاری( یک گردشکر دیگرعهد صفوی) نیز در سفرنامه خود به آن اشاره کرده است.

تحریم‌ها با پیشرفت علمی حتی در کوتاه مدت بی‌اثر می‌شود

سئله‌ى حرکت علمى کشور، به نظر من یک‌چیز اساسى است براى حیات آینده‌ى ملّت ما و جامعه‌ى ما، بلکه به یک اعتبار براى حیات دنیاى اسلام. ما سالها است - شاید ده‌سال، دوازده‌سال است - که روى مسائل علم تکیه میکنیم و پاسخ هم داده است؛ یعنى حقیقتاً حرکت علمى و نهضت علمى در کشور شروع شده است و پیش رفته است و کارهاى بزرگى انجام گرفته است - که نمونه‌ى آن را از اساتید محترم شنیدید، و نمونه‌ها خیلى بیش از آن چیزى است که این دوستان در اینجا بیان کردند - کار شروع شده است و واقعاً در دنیا هم شناخته شده این حرکت علمى کشور و در واقع رونمایى شده از نهضت علمى کشور عزیز ما، لکن آنچه من را دچار دغدغه میکند، این است که ما این حرکتمان هنوز به نقطه‌ى ثبات نرسیده است. ما مثل کسانى هستیم که در یک سراشیبى تند، داریم به طرف بالا حرکت میکنیم. بله، حرکت کرده‌ایم، پیش هم رفته‌ایم، کارهاى زیادى هم انجام گرفته است، امّا وسط راهیم؛ به دلایل مختلف در نیمه‌ى راهیم - من حالا نمیخواهم خیلى در این زمینه تفصیل بدهم؛ خب، صحبت کرده‌ایم در جاهاى مختلف، به مناسبتهاى مختلف عرایضى را عرض کرده‌ایم - در این سربالایى تند که داریم حرکت میکنیم، اگر توقّف کردیم، این توقّف با عقب‌گرد همراه خواهد بود؛ توقّف دیگر نیست. اگر حرکت ما از دوْر افتاد، بازگرداندن این نهضت، این حرکت، این شتاب علمى مشکل‌تر خواهد بود؛ این دغدغه‌ى ما است. من میخواهم عرض بکنم به این حرکت علمى باید با همه‌ى توان نیرو رساند، مدد رساند، باید کار کرد؛ نبادا وضعیّتى پیش بیاوریم که این حرکت متوقّف بشود؛ مطلب اوّل ما و مطلب اصلى ما این است.